Ze wil niet meer eten. Sam, mijn Friese Stabij in reservetijd.
Ze kijkt me nog wel vol verwachting aan als ik haar bak vul met wat voor 13 jaar toch haar lievelingsbrokken waren. Een blauw staarwaasje over haar ogen, waar je alles en tegelijkertijd niets uit kunt opmaken.
Ze gaat zelfs nog keurig zitten, zoals we haar geleerd hebben toen ze nog pup was, en wacht net zo lang tot het commando "toe maar" volgt. Desnoods tien minuten, omdat we dat commando ook weleens vergeten.
Wat ik dan uiteindelijk wel drie keer moet zeggen, op verschillende toonhoogtes, omdat haar gehoor elke dag een beetje minder wordt.
Toen we laatst een weekje in België waren wandelen, was na de eerste net iets te enthousiaste dag, haar voorpoot volledig stram en kon ze ook nauwelijks meer opstaan. Voor het eerst van haar leven zag ze zelf ook in, dat ze nu toch echt oud werd en keek ons met haar reebruine ogen bedroefd aan.
Waarna ze me de volgende dag weer vrolijk wakker blafte en we toch weer veel meer dan 10 kilometer liepen met elkaar.
Maar nu wil ze dus niet meer eten. En wat doe je dan? Dan zoek je oplossingen. Net als bij je kinderen.
Een vriendin van ons kneep altijd de neus dicht van haar kinderen als die niet wilden eten. Ik ben er altijd jaloers op geweest dat dit bij haar werkte. Want die van mij eet al 21 jaar geen groente of ander eten dat teveel gezonde dingen bevat, zelfs niet als je zijn neus dichtknijpt.
Maar hoe doe je dat bij een hond precies, de neus dichtknijpen? Want in je wanhoop om je hondenkind toch vooral geen honger te laten leiden, is elke oplossing acceptabel.
Je laat haar uit je hand eten, je doet er een beetje leverworst of kaas bij, je stopt haar brokjes in zo'n bal met een klein gaatje erin, en als ze dan de bal met haar neus voortduwt, komt er steeds een kleine beloning uit.
Of je gooit het voer steeds met een klein beetje tegelijk over de vloer. En uiteindelijk deed ik ook nog een beetje pens door het eten, waar dan het hele huis een uur naar stonk. En dat werkte prima, voor een paar weken, maar ook dat hield op.
Dus laat ik haar sinds gisteren, terwijl madam languit op de vloer ligt voor haar bak, nu met een lepel eten, voer haar steeds een hapje brokken vermengd met vlees van een lepel, terwijl ik kokkend erboven hang.
Ik vermoed, dat ook de lepeltruc met een paar weken weer is uitgewerkt, waarna we alweer iets nieuws moeten verzinnen.
Want al haar doktersonderzoeken heeft ze al gehad. Zelfs in een heus hondenziekenhuis is ze geweest, waarvan de kosten zo hoog waren, dat ik niet eens durf te zeggen hoeveel maanden iemand, die het veel minder heeft dan zij, hiervan kan leven.
En ik word een beetje weemoedig als ik denk dat het einde nu misschien toch wel in zicht komt. Ook al zijn er verhalen van Stabijtjes die gewoon zestien worden. Want haar zusje werd maar twee en haar ander broer en zus werden ook niet oud. En daarom is ze nu al een paar jaar de oudste van het nest.
Maar goed, voordat dit een al te emo-verhaal wordt, waar je helemaal niet op zit te wachten, de grote vraag is natuurlijk: heb jij ook een gevalletje Friese Stabij binnen jouw organisatie?
Niet zozeer iemand die oud en stram is, maar iemand waarvan je steeds vaker merkt dat je zoekt naar oplossingen om diegene spreekwoordelijk te laten eten?
Waarvoor je je als organisatie in allerlei bochten wringt, oplossingen zoekt, de grenzen van de creativiteit verkent, een vet maandsalaris stukslaat op aanpassingen, onderzoeken, coaching, en weet ik veel wat nog meer?
En waarvan dan keer op keer blijkt, dat de oplossing maar tijdelijk werkt?
Cru gevraagd, blijf je dan doorgaan, tegen beter weten in? Of geef je dan uiteindelijk toch maar een spuitje?
Stel je het besluit voor je uit, omdat deze medewerker een beetje is als je trouwe viervoeter, die je elke dag verwachtingsvol aankijkt als je haar bak vult, maar daarna gewoon de neus ophaalt voor wat je haar voorzet?
Ik realiseer me, dat ik er voor de verandering eens geen oplossing voor heb. Omdat je net als bij een hond vaak niet weet wat diegene er zelf eigenlijk allemaal echt van denkt.
En zolang je het niet vraagt, zolang je niet echt in gesprek gaat met diegene, maar alleen die focus hebt op het gevuld houden van de maag, verandert dat ook niet.
Wat je bij je hond niet kunt doen, haar een paar dagen laten verhongeren, en dan vragen wat de echte reden is waarom ze niet eet.
Maar dat kun je bij een medewerker natuurlijk prima doen. Want met een medewerker kun je wél een gesprek aangaan. Gewoon met een paar simpele vragen op zak. Hoe gaat het met je? Hoe zie je de komende jaren voor je? Vertellen wat je ziet. Vragen hoe je diegene echt kunt helpen.
Gewoon vragen en dan kijken wat er gebeurt.
En kak zeg, wat baal ik ervan dat ik dát gesprek met mijn lieve Sam niet kan voeren.
