Maak korte metten met de excuustruus
17 april 2025 
5 min. leestijd

Maak korte metten met de excuustruus

Laten we het vandaag eerst eens over passie hebben.

Kijk, passie is fantastisch. Als je verliefd bent, als je een geweldig project draait, net in je nieuwe baan bent begonnen en er he-le-maal vol van bent, of als je een van je kids vol overgave de musical ziet zingen.

Ja, dan barst je toch al grote hartje bijna uit zijn voegen.

Maar passie, kan ik je beloven, daar red je de wereld niet mee.

Want wat gebeurt er als de passie even iets minder is?

Dan komen de excuustruusjes.

Excuses zijn namelijk een prettig alternatief voor als de passie wat flauwtjes wordt of zelfs helemaal verdwijnt. Want een beetje excuus stelt je gerust.

Met een lekker excuus heb je even geen last van ongemak of dat verlies aan passie. Een beetje excuus geeft je een reden om lastige taken nog even voor je uit schuiven.

Maar wat levert een excuus je nu precies op? Want elke keer dat je zo'n excuus gebruikt, zet je eigenlijk een stap verder weg van je dromen, je doelen en misschien wel je onbenutte potentieel.

Goed, ik snap dat dit inmiddels een beetje op goeroe-Bobshidt begint te lijken, maar het is iets wat me al langere tijd bezighoudt.

Passie is geweldig en je wordt er soms helemaal warm van binnen van, maar je hebt er dus niets aan, omdat je simpelweg niet altijd gepassioneerd kunt zijn.

Er komt altijd een moment dat de passie verdwijnt en dan heb je iets heel anders nodig dan een excuus om niet (meer) gepassioneerd te zijn.

En dat is discipline.

Discipline is eigenlijk niets anders dan stoppen met miezemauwen waarom je iets niets kunt en daar flauwe smoezen voor te verzinnen om het weer goed te praten. Discipline is iets net zo lang proberen tot je een manier vindt dat het je wel lukt.

En ja inderdaad, elke dag opnieuw, waarbij het okay is dat je op je schattige muiltje gaat, want dat is geen mislukking weet je nog, maar gewoon een nieuwe manier om te ontdekken hoe iets niets kan.

Discipline is een geheim ingrediënt waarmee je gaat behoren tot de kleine groep mensen die dingen voor elkaar krijgt in plaats van de grote groep mensen die wel zouden willen, maar vooral goed zijn in smoezen verzinnen waarom het ze niet lukt.

Sommige mensen vinden mij bijvoorbeeld heel raar dat ik om zes uur op sta. Elke dag inderdaad. Ze zeggen dan dat ze dat zelf nooit zouden kunnen. Ze zijn te moe, het is donker, geen tijd, ze zijn dan niet op hun best.

Dacht ik ook. En eerlijk? Is vroeg opstaan altijd leuk? Nou nee, maar sinds ik dat doe, heb ik meer voor elkaar gekregen dan de drie decennia ervoor. Heb ik bijvoorbeeld twee boeken en 1.000 columns geschreven en honderden boeken gelezen.

Lukt het elke dag? Zeker niet, soms ben ik moe, of gewoon een chagrijnig oud vel, maar ik probeer het elke dag. Elke dag opnieuw. En hoeveel passie ik heb voor het schrijven, soms is het louter discipline. Hele saaie discipline, waarbij ik trouwens heel vaak wordt getrakteerd op een prachtige zonsopgang boven Amersfoort, of een vogelconcert waar Mozart een puntje aan kan zuigen. Of gewoon genieten van mie-time in mijn eentje met een bakkie pleur.

Vanuit die discipline komt dan heel soms een gepassioneerd stuk, recht uit de ziel.

Bedoel ik nu dat je ook maar vroeg moet opstaan? Nee natuurlijk niet, het is een voorbeeld, want misschien wil je wel leren piano spelen, of wil je elke dag sporten, heb je een prachtige hobby die ligt te verstoffen in de kast, of wil je meer tijd doorbrengen met je vrienden of je lief.

Alleen verzin je steeds een excuus waarom dat niet kan. Maar een excuus is gewoon een saai verhaaltje waarmee je jezelf in slaap praat, waarmee je jezelf behoedt voor ongemak en falen. Want hoezo heb je geen tijd om te sporten of een boek te lezen? Je hebt toch wel tijd om een uur op je telefoon te scrollen of te Flixen, of te piekeren over dingen die toch nooit gebeuren?

Je besteedt je tijd dus gewoon aan iets anders in plaats van aan datgene wat je echt wilt doen.

Excuses zijn - als je er goed naar kijkt - precies dat: excuses. Tijd om ze bij het vuilnis te zetten. Want diep in je hart weet je echt wel dat het tijd is om in actie te komen.

En daarom is er dus discipline. Dat is het tegengif voor al die excuses. Het medicijn als de passie even wat minder is. Het geeft je de mogelijkheid om ongemak te doorbreken en progressie te maken, zelfs als dat heel moeilijk is.

Want discipline gaat niet om perfect zijn, maar om volharding. Het gaat erom dat je de dingen gaat doen die gedaan moeten worden, ook als ze even niet leuk zijn, of ronduit vervelend. Je hoeft er niet van te genieten en het hoeft zeker niet gemakkelijk te zijn.

Je begint je reis met een stap en - simpel gezegd - soms ga je een berg op en soms een berg af. Soms regent het en soms schijnt de zon. Soms is de wind guur en vallen de bladeren en soms staat alles in bloei. Maar elke dag opnieuw zet jij een stap. Waarbij je steeds iets verder komt en groeit. En ondertussen geniet je van het uitzicht, van alles wat je tegenkomt onderweg.

Oké, even genoeg, anders wordt het wel heel zweverig allemaal. Maar ik las toevallig ongeveer deze woorden in een nieuwsbrief op Substack en wilde het graag een keer met je delen.

Hoe je discipline ontwikkelt?

  1. Stel duidelijke doelen. Discipline draait om duidelijk zijn. Weg met die smoezen dus. Als jij precies weet wat je wilt bereiken, is het veel makkelijker om er te komen. Dat kan iets groots zijn als de marathon lopen, maar ook gewoon iets kleins als elke dag vijf minuten mediteren of gewoon de afwas doen met je lief.
  2. Creëer routine. Met routine bouw je aan discipline. Begin elke dag met wat je belangrijk vindt en blijf daarbij, wat er ook gebeurt. Ook al is de motivatie even weg, dan nog zorgt routine ervoor dat je doorgaat.
  3. Begin klein. Er is geen perfect moment om iets te beginnen, dus begin gewoon. Begin met een kleine stap. Die eerste stap is gewoon het lastigst, maar het mooie is, dat als je eenmaal onderweg bent, dat het dan veel moeilijker is om te stoppen en je niet begrijpt waarom je het zo lang hebt uitgesteld. Precies wat je wilde toch?
  4. Omarm het ongemak. Discipline voelt vaak helemaal niet zo lekker. Want je moet doorgaan, terwijl je vaak helemaal geen zin hebt omdat er weerstand is. En daar moet je doorheen. Maar weet je nog dat je iets voor elkaar kreeg dat je nooit voor mogelijk had gehouden? Precies dat geweldige gevoel? Dat zal je vaak overkomen als je gedisciplineerd doorploetert en dichterbij je doelen komt.
  5. Neem verantwoordelijkheid. Jij, en jij alleen, bent verantwoordelijk voor wat je doet. Lukt het even niet, verzin dan geen smoes, maar zet een stapje terug en begin opnieuw. Wat heb je geleerd?
  6. Excuses zijn tijdelijk, discipline is permanent. Onthoud, elk excuus dat je verzint geeft je misschien tijdelijk wat comfort, maar het leidt nooit tot groei. Discipline zorgt soms voor ongemak, is echt niet altijd leuk en je scoort er zeker niet mee op je socials, maar het zorgt wel elke dag opnieuw voor groei, helpt je om doelen te halen en geeft je meer zelfrespect.

Maak er een gedisciplineerde dag van!

Bob Zeegers

HRM-tertainer

Oprichter HR Navigator